Eksperci: z manipulacjami podatkowymi trzeba walczyć globalnie

Unikanie podatków i oszustwa podatkowe są jednym z głównych powodów finansowych i budżetowych problemów współczesnych państw - napisał profesor ekonomii z Uniwersytetu Berkeley Gabriel Zucman w najczęściej ostatnio cytowanej książce o podatkach "The Hidden Wealth of Nations" (Ukryte bogactwo narodów).

Tak wiele firm unika podatków, bądź - formalnie zgodnie z prawem - drastycznie zaniża ich wysokość, że pojedyncze państwa są wobec nich bezradne - ocenia Zucman. Większość ekspertów podziela jego zdanie. Wtórują im "New York Times" i "Guardian", które podkreślają, że afera "Panama Papers" obnaża bezsilność przywódców poszczególnych państw wobec problemu, który stał się zjawiskiem globalnym i tylko globalnymi metodami można go rozwiązać.

Tym bardziej, że - jak pisze Zucman - "pewne kraje zawsze będą nakładały mniejsze podatki i ustanawiały łagodniejsze przepisy niż ich sąsiedzi".

W skali świata 8 proc. bogactwa ukryte jest w rajach podatkowych. Pieniądze uciekają z poszczególnych krajów do rajów podatkowych w bardzo różnym stopniu; według Zucmana 4 proc. amerykańskiego majątku jest przechowywane "offshore"; w przypadku Rosji jest to 50 proc., a najwięcej pieniędzy ucieka z krajów Zatoki Perskiej - 57 proc.

Zucman proponuje wywieranie presji na raje podatkowe za pomocą sankcji gospodarczych "proporcjonalnych do strat, jakie (ich postępowanie) powoduje w innych krajach".

Zucman uważa, że w przypadku wielkich, międzynarodowych korporacji należy w ogóle zmienić koncepcję, wedle której płacą one podatki. Jego zdaniem należy je pobierać od "skonsolidowanych globalnych zysków" tych firm, które dzięki całym "armiom księgowych" skutecznie unikają płacenia podatków w poszczególnych krajach.

Brytyjska organizacja Tax Justice Network, która specjalizuje się w monitorowaniu oszustw i radykalnych uników podatkowych, opublikowała tuż po ujawnieniu "Panama Papers" swoje pięć rad, od których należałoby zacząć walkę z takimi zjawiskami.

Po pierwsze - należy rozbudować służby podatkowe w poszczególnych krajach i stworzyć nowoczesne zespoły mogące kompetentnie zająć się problemem rajów podatkowych. Po drugie - zważywszy, ilu polityków zamieszanych jest w skandal "Panama Papers" - powinno być zasadą, że muszą oni upubliczniać swoje zeznania podatkowe.