Według szacunków do 2025 roku liczba chorych na cukrzycę może ulec podwojeniu, to jednak tylko liczby szacunkowe, gdyż wielu chorych nie wie, że choruje na cukrzycę. Wzrost liczby zachorowań na tą chorobę związany jest ze zmianami w stylu życia typowymi dla krajów rozwiniętych.

CZYTAJ TAKŻE: Co wolno jeść przy cukrzycy? Dieta cukrzycowa bez tajemnic

Aktualnie rozróżnia się cztery typy cukrzycy – cukrzyca typu I, typu II, inne typy cukrzycy oraz cukrzyca ciężarnych. Każdy przypadek cukrzycy związany jest z pośrednio bądź bezpośrednio z zaburzeniem wydzielania insuliny, która jest głównym hormonem regulującym i sprzęgającym procesy spalania tłuszczów, węglowodanów oraz rozkładu białek. Tym samym leczenia cukrzycy wiąże się z określonym rodzajem diety.

Rozpoznanie cukrzycy: Normy stężenia glukozy we krwi

Rozpoznać cukrzycę można od 2021 roku biorąc pod uwagę stężenie hemoglobiny glikowanej - informuje Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej (PTMR). Wartość prawidłowa glikemii na czczo nie wymagająca dalszych działań to <100 mg proc.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Miód a cukrzyca i cholesterol. Czy jest zdrowy i czy warto go jeść?

Cukrzycę rozpoznaje się gdy:

• glikemia przygodna ⩾ 200 mg proc. (11.1 mmol/l), przy występowaniu objawów klinicznych hiperglikemii,
• glikemia na czczo ⩾126 mg proc. (7 mmol/l), stwierdzona w dwóch pomiarach, w dwa różne dni,
• glikemia w 2 godzinie testu OGTT ⩾200 mg proc. (11.1 mmol/l),
  stężenie hemoglobiny glikowanej HbA1c ⩾6.5 proc. (48 mmol/mol).

Wskazaniem do wykonania testu OGTT (tolerancji glukozy) jest glikemia na czczo 100-125 mg proc. (5.5-6.9 mmol/l). Co istotne - nie należy zmieniać diety przez co najmniej 72 godziny przed przeprowadzeniem testu, a zwłaszcza dotyczy to nieograniczania spożycia węglowodanów.

CZYTAJ TAKŻE: Ksylitol i stewia a cukrzyca. Co lepsze i czy są bezpieczne?

W 2 godziny po spożyciu 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody następuje oznaczenie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej, a wyniki badania odczytuje się następująco:

• < 140 mg proc. (7.7 mmol/l) – wartość prawidłowa,
• 140-199mg proc. (7.7-11 mmol/l) - nietolerancja glukozy (stan przedcukrzycowy),
• ⩾200 mg proc. (11.1 mmol/l) – cukrzyca.

Przekroczone stężenie glukozy i objawy cukrzycy

Gdy stężenie glukozy we krwi przekracza 250-300 mg proc. (13.8-16.6 mmol/l) pojawiają się objawy kliniczne cukrzycy. Należą do nich:

• pragnienie (suchość w ustach),
• wielomocz (nykturia),
• osłabienie,
• spadek masy ciała (wykluczone jest celowe odchudzanie),
• zaburzenia widzenia,
• senność.

Grupy ryzyka w cukrzycy

W grupach ryzyka wymienionych poniżej co roku należy wykonywać oznaczenia glikemii, raz na trzy lata jest to zalecane wobec każdej osoby powyżej 45 roku życia.

W grupie ryzyka zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego są:

• osoby z nadwagą (BMI ⩾ 25 kg/m²) lub otyłością (BMI 30 ⩾ kg/m²),
• osoby z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy,
• osoby mało aktywne fizycznie,
• pacjenci ze stanem przedcukrzycowym,
• kobiety z przebytą cukrzycą ciążową,
• kobiety, które urodziły dziecko o masie > 4 kg,
• pacjenci z nadciśnieniem tętniczym (⩾ 140/90 mm Hg),
• pacjenci z dyslipidemią,
• kobiety z zespołem policystycznych jajników,
• pacjenci z chorobą układu sercowo – naczyniowego.

Ponadto w 2023 roku Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej (PTMR) opublikowało wytyczne konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej oraz diabetologii dotyczące opieki nad pacjentem z cukrzycą w podstawowej opiece zdrowotnej. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.