Polska jajeczną potęgą

Zgodnie z danymi Eurostatu Polska jest szóstym największym producentem jaj oraz ich drugim największym eksporterem w UE. Jednocześnie zgodnie z danymi Komisji Europejskiej nadal ponad 70% kur niosek w Polsce utrzymywanych jest w systemie klatkowym, co jest jednym z najwyższych wyników w całej UE. Analitycy Credit Agricole Bank Polska SA przeanalizowali wpływ planowanego zakazu produkcji jaj w systemie klatkowym na polski sektor jaj.

Zakaz produkcji jaj w systemie klatkowym nie byłby pierwszym działaniem na rzecz poprawy dobrostanu kur niosek w UE. W 2003 r. zwiększona została powierzchnia klatki z 450 cm2 do 550 cm2, a od 2012 r. wynosi ona już 750 cm2, podczas gdy optymalna powierzchnia klatki maksymalizująca zysk producenta jaj szacowana jest na ok. 400-450 cm2.

Dlaczego produkcja jaj w UE nie jest konkurencyjna cenowo?

 

Choć w wielu krajach, szczególnie tych o wysokim poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego, można zaobserwować rosnącą presję konsumentów na poprawę dobrostanu kur niosek, to UE pozostaje jedynym znaczącym światowym producentem jaj, gdzie podejmowane są działania legislacyjne w tym zakresie. W połączeniu z unijnymi regulacjami dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego sprawia to, że produkcja jaj w UE nie jest konkurencyjna cenowo względem pozostałych znaczących światowych producentów. W konsekwencji, wprowadzenie zakazu produkcji jaj w systemie klatkowym doprowadzi do dalszego osłabienia konkurencyjności cenowej unijnego sektora jaj.

Po wprowadzeniu zakazu chowu klatkowego, producenci jaj będą mogli zdecydować się na trzy alternatywne systemy chowu: system ściółkowy, chów na wolnym wybiegu oraz chów ekologiczny. 

Analitycy Credit Agricole uważają, że podejmując decyzje dotyczące zmiany systemu chowu z uwagi na konieczność likwidacji chowu klatkowego producenci będą decydować się przede wszystkim na kolejny najtańszy system chowu, jakim jest system ściółkowy. 

O ile tańszy jest system klatkowy od ściółkowego?

Na podstawie danych historycznych można przyjąć, że produkcja jaj w systemie ściółkowym jest o ok. 20% droższa niż produkcja w systemie klatkowym. Wynika to z szeregu czynników: mniejszej obsady kurnika i wyższych kosztów jego utrzymania, wyższych kosztów pracy, wyższych kosztów paszy, czy też wyższych kosztów zakupu niosek.

Mimo perspektywy wzrostu kosztów produkcji po przejściu z systemu klatkowego na system ściółkowy można oczekiwać, że nie zmieni to konkurencyjności cenowej Polski, która obok Holandii, czyli największego unijnego eksportera jaj, charakteryzuje się jednymi z najniższych kosztów produkcji w systemie ściółkowym.

W przypadku Polski konkurencyjność ta wynika głównie z niższych kosztów pracy, podczas gdy w Holandii bazuje ona na wyższej wydajności chowu. Wskazuje to, że istnieje jeszcze w Polsce spora przestrzeń do poprawy konkurencyjności.

Ile będzie kosztować transformacja produkcji jaj w Polsce?

W celu oszacowania kosztów transformacji produkcji jaj w Polsce z systemu klatkowego na system ściółkowy analitycy przyjęli następujące założenia.

  • Po pierwsze, na podstawie najnowszych danych Głównego Inspektoratu Weterynarii przyjęliśmy, że obecnie w Polsce jest 38,3 mln stanowisk klatkowych dla kur niosek, które będą musiały zostać zastąpione przez stanowiska ściółkowe.
  • Po drugie, zakładamy, że formą stanowiska ściółkowego wybieraną przez producentów będzie woliera (ogrodzona przestrzeń umożliwiająca swobodne przemieszczanie się ptaków, zawierająca elementy poprawiające dobrostan).
  • Po trzecie, zakładamy, że istniejące kurniki z klatkami po modernizacji będą w stanie pomieścić jedynie ok. 2/3 dotychczasowej obsady. Stąd chcąc utrzymać bieżącą skalę produkcji potrzebne będzie wybudowanie nowych kurników dla ok. 1/3 ptaków utrzymywanych w systemie klatkowym.
  • Po czwarte, na podstawie rozmów z przedstawicielami branży szacujemy, że koszt modernizacji jednego stanowiska klatkowego można przyjąć na poziomie ok. 25 zł, podczas gdy wybudowanie go od zera będzie kosztowało ok. 80 zł.

 

W konsekwencji, eksperci szacują, że całkowity koszt transformacji polskiego sektora jaj z systemu klatkowego do systemu ściółkowego wyniesie ok. 1,7 mld zł, czyli ok. 550 mln zł rocznie w latach 2024-2026. Analiza nie uwzględnia kosztów przestojów produkcyjnych podczas modernizacji kurników oraz ewentualnych przychodów związanych ze sprzedażą wyposażenia kurników do krajów, w których nie ma perspektywy zakazu produkcji jaj w systemie klatkowym. 

Szacowany koszt transformacji polskiego sektora produkcji jaj stanowi ok. 28% wartości rocznej krajowej produkcji jaj w 2021 r. (ostatnie dostępne dane GUS). Jednocześnie w sytuacji wejścia zakazu chowu klatkowego od początku 2027 r. nakłady te musiałyby zostać skumulowane w krótkim czasie (3,5 roku).

Istotną kwestią pozostaje odpowiedź na pytanie, czy przejście z systemu klatkowego na system ściółkowy jest strategią optymalną w długim okresie. Uwzględniając ewolucję regulacji unijnych w obszarze dobrostanu kur niosek można oczekiwać, że presja na dalszą poprawę dobrostanu zwierząt utrzyma się w kolejnych latach. W konsekwencji część producentów może skłaniać się ku droższym rozwiązaniom, w większym stopniu poprawiających dobrostan zwierząt, chcąc w ten sposób uniknąć sytuacji, w której poniesione inwestycje za kilka lat okażą się niewystarczające i konieczna będzie dalsza modernizacja kurników. W konsekwencji, rzeczywista skala inwestycji sektora producentów jaj w najbliższych latach może być jeszcze wyższa.

Szukasz magazynu do wynajęcia. Zobacz ogłoszenia na PropertyStock.pl