Bank Pekao opracował scenariusze dla sektora mleczarskiego

Pierwszy scenariusz jest negatywny. Zakłada on w mniejszym bądź większym stopniu kontynuację sytuacji widocznej w poprzednich latach. Z jednej strony więc nierozwiązany pozostanie problem rozdrobnienia rolnictwa – istnieje ryzyko, że łatwiejsza z punktu widzenia rządu polityka wsparcia drobnych rolników będzie utrzymana, a sami rolnicy dalej nie będą mieli wystarczających bodźców do zainicjowania niezbędnych zmian. Z kolei w przypadku przetwórców może zaistnieć sytuacja, w której większość graczy na rynku z różnych powodów nadal będzie opierać się konsolidacji, co przybierze wówczas formę czekania na potknięcie słabszych podmiotów (eliminacja przez wyniszczającą konkurencję).

Rodzi to jednak ryzyko, że nieuchronne procesy konsolidacji zajdą zbyt wolno i zbyt chaotycznie. Słabość polskiego sektora może wówczas zostać wykorzystana przez kapitał zagraniczny, szczególnie w przypadku nagłego „załamania” i jednoczesnej upadłości dużej ilości firm na rynku.

Scenariusz drugi wymaga przełamania istniejących od dawna barier, myślenia w długim horyzoncie czasowym i współpracy wszystkich stron rynku (hodowcy, przetwórcy, państwo). Nagrodą może być jednak uzyskanie przez Polskę unikalnego poziomu międzynarodowej konkurencyjności i w efekcie nie tylko utrzymanie swojej pozycji, ale nawet jej wzmocnienie.

Do tego, zdaniem ekspertów, niezbędne byłyby następujące działania: podjęcie ogólnokrajowych inicjatyw wspierających duże gospodarstwa rolne w dalszym procesie konsolidacji i poszerzania swojej wielkości ekonomicznej, w tym angażowanie drobniejszych rolników w proces powstawania takich gospodarstw.

Kolejną sprawą byłoby wsparcie na rynku pracy tych drobnych rolników, którzy w procesie konsolidacji zostaną zmuszeni do zaprzestania dotychczasowej działalności. Z jednej strony rozwój polskiego gospodarki i trendy demograficzne sprawiają, że zasób siły roboczej będzie się kurczył, stwarzając większe możliwości znalezienia zatrudnienia poza rolnictwem. Z drugiej strony, kluczowa jest tu rola państwa – jego działania nie powinny się koncentrować na „utrzymywaniu przy życiu” małych hodowli (co w długim okresie szkodzi im samym), ale na wspieraniu rolników na pozarolniczym rynku pracy (m.in. poprzez wspomaganie migracji zarobkowej w obrębie kraju, w tym do miast, czy ułatwianie uzyskiwania kwalifikacji pożądanych na rynku pracy).