Podatek cukrowy przyniesie kilkudziesięcioprocentowe wzrosty cen

Zgodnie z ustawą z dnia 14 lutego 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów, z dniem 1 stycznia 2021 r. w Polsce wejdzie w życie tzw. podatek cukrowy. Będą nim objęte napoje słodzone. Zgodnie z zapowiedziami rządu podatek ma charakter prozdrowotny i jego celem jest obniżenie spożycia cukru w Polsce na mieszkańca.

Przedmiotem poniższej analizy jest ocena wpływu tego podatku na inflację CPI oraz sektor rolno-spożywczy, w szczególności producentów napojów. 

Podatek będzie składał się z dwóch opłat, które będą przeliczane na 1 litr napoju:
1. Opłaty stałej w wysokości 0,50 zł w sytuacji, gdy zawartość cukrów w 100 ml napoju jest mniejsza lub równa 5 g lub napój zawiera dowolną ilość substancji słodzącej innej niż cukier.
2. Opłaty zmiennej w wysokości 0,05 zł za każdy gram cukrów powyżej wspomnianego wyżej poziomu 5 g cukrów na 100 ml napoju.

W obliczeniach opłaty zawartość cukrów w 100 ml napoju będzie zaokrąglana w górę do pełnego grama. Czyli gdy zawartość cukrów w 100 ml napoju wynosi 6,1 g, w obliczeniach podatku przyjmowane będzie 7 g. Ponadto napoje zawierające substancje aktywne takie jak kofeina czy tauryna będą objęte dodatkową opłatą w wysokości 0,10 zł w przeliczeniu na 1 litr napoju. Z opłaty stałej
zwolnione będą napoje, w których udział soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi przynajmniej 20% oraz napoje izotoniczne.

Niemniej gdy zawartość cukru na 100 ml przekroczy w nich poziom 5 g obciążone zostaną one opłatą zmienną.

Zgodnie z treścią ustawy podatek może wynieść maksymalnie 1,20 zł w przeliczeniu na 1 litr napoju. Przekładając opisany wyżej mechanizm na konkretne przykłady w przypadku 2-litrowego napoju zawierającego 10,6 g cukru na 100 ml oraz kofeinę podatek będzie wyliczany w następujący sposób:
𝑃𝑜𝑑𝑎𝑡𝑒𝑘 = 2 ∗ (0,50 𝑧ł + 6 ∗ 0,05 𝑧ł + 0,10 𝑧ł) = 1,80 𝑧ł
Z kolei w przypadku puszki napoju energetycznego o objętości 500 ml zawierającego taurynę i kofeinę, w którym cukier został zastąpiony inną substancją słodzącą, podatek wyniesie:
𝑃𝑜𝑑𝑎𝑡𝑒𝑘 = 0,5 ∗ (0,50 𝑧ł + 0 ∗ 0,05𝑧ł + 0,10 𝑧ł) = 0,30 𝑧ł
Natomiast w przypadku nektaru o objętości 1 l o zawartości soku 25%, w którym zawartość cukru na 100 ml wynosi 10 g, podatek wyniesie:
𝑃𝑜𝑑𝑎𝑡𝑒𝑘 = 1 ∗ (0 𝑧ł + 5 ∗ 0,05 𝑧ł + 0 𝑧ł) = 0,25 𝑧ł