Zakres i rola logistyki w przedsiębiorstwach mleczarskich
Przetwórstwo mleka należy do kluczowych ogniw polskiego sektora agrobiznesu. W minionych dwóch dekadach, tj. od czasu transformacji ustrojowo-gospodarczej byliśmy świadkami znaczących przemian jakie się dokonały w sektorze mleczarskim, w tym w efekcie akcesji do Unii Europejskiej. Wejście do UE to z jednej strony dostęp do jednolitego rynku europejskiego, z drugiej - ekspozycja na silną zachodnią konkurencję.

Wyrównujące się ceny mleka w krajach poszerzonej UE stwarzają presję na poprawę konkurencyjności na poziomie przetwórstwa mleka. Istotnym obszarem poprawy konkurencyjności może okazać się logistyka. Logistykę można zdefiniować jako zarządzanie działaniami przemieszczania i składowania, które mają umożliwić przepływ produktów z miejsc pochodzenia do miejsc konsumpcji oraz związaną z nimi informacją - w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi po odpowiednim koszcie. Wpływ logistyki na poprawę konkurencyjności polskich mleczarni może być więc dwojakiego rodzaju - lepsze zarządzanie logistyką to nie tylko możliwość optymalizacji kosztów, ale także możliwość wyróżnienia się na tle konkurencji przez zaoferowanie odbiorcom wyższego poziomu obsługi dostawczej.
Logistykę w przedsiębiorstwach mleczarskich można opisywać z punktu widzenia kategorii procesów logistycznych. Wyróżnić tutaj można:
- sterowanie zapasami - decyzje podejmowane odnośnie pozycji surowców, materiałów, towarów i produktów gotowych utrzymywanych w zapasie, poziomu zapasu ratującego i zapasu bezpieczeństwa, wielkości zamówień (partii dostaw) i długości serii produkcyjnych,
- magazynowanie - liczbę lokalizacji i wielkości obiektów magazynowych (zlewnie, tanki, magazyny, składy), ewentualne wykorzystanie zewnętrznych powierzchni magazynowych, rozplanowanie powierzchni magazynów i ich wyposażenie,
- opakowania - stosowane opakowania jednostkowe i zbiorcze, w tym wykorzystanie standardowych jednostek ładunkowych (opakowań modułowych, palet, kontenerów),
- transport-decyzje odnośnie samodzielnej realizacji funkcji transportowej lub zlecenia jej na zewnątrz, wybór przewoźników, zarządzanie taborem, optymalizacja tras przejazdów (tzw. trasowanie),
- zarządzanie informacją logistyczną - zarządzanie informacją sterującą przepływem fizycznym - zarówno pomiędzy przedsiębiorstwem a kontrahentami oraz wewnątrz przedsiębiorstwa - w tym wykorzystanie elektronicznej wymiany danych (EDI) oraz zintegrowanych systemów zarządzania (aplikacje klasy ERP), znakowanie oraz śledzenie ruchu materiałów i produktów (kody kreskowe, RFID).