Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy dotyczący systemu kaucyjnego

6 czerwca Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy dotyczący systemu kaucyjnego. Teraz projekt musi być skierowany do trzymiesięcznej notyfikacji. Nie blokuje to jednak możliwości rozpoczęcia procedowania w Sejmie.

Andrzej Gantner: liczymy na konstruktywny dialog

 - Przy tak napiętym terminie wynikającym z konieczności uzyskania unijnej notyfikacji, drugie czytanie projektu w Sejmie będzie możliwe dopiero na początku września. Jeżeli pojawią się w trzymiesięcznym procesie notyfikacji tzw. uwagi blokujące wszystko przeciągnie się o kolejne trzy miesiące, co oznacza, że ustawa nie zostanie uchwalona w tej kadencji. Rada Ministrów zupełnie niepotrzebnie straciła pięciomiesięczny bufor bezpieczeństwa poprzez zwlekanie z przyjęciem projektu ustawy - mówi Andrzej Gantner, wiceprezes zarządu i dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności.

- Ważne jednak, że w czasie notyfikacji projekt może być jednak procedowany i posłowie mogą wprowadzać do niego poprawki, co jest niezwykle potrzebne, gdyż projekt ustawy nie adresuje jednak wszystkich ważnych dla efektywności środowiskowej i ekonomicznej, postulatów branży napojowej. Liczymy na konstruktywny dialog w czasie procedowania ustawy w Parlamencie jak również, tak jak dotychczas z Ministerstwem Klimatu i Środowiska przy wdrażaniu zmian w projekcie ustawy - tłumaczy.

Budowa systemu kaucyjnego zajmie minimum dwa lata

 - Obecne opóźnienie w procedowaniu powoduje, że zakładany pierwotnie w ustawie obowiązek realizacji zbiórki opakowań po napojach wyłącznie w systemie kaucyjnym już od 1 stycznia 2025 r. jest całkowicie niemożliwy do spełnienia. Budowa systemu kaucyjnego zajmie minimum dwa lata, a przy wielu operatorach proces ten będzie bardzo skomplikowany i może trwać jeszcze dłużej - zauważa Andrzej Gantner.

- Proponujemy przyjęcie przepisu przejściowego, który umożliwi zbiórkę opakowań w roku 2025 poprzez organizacje odzysku. A obowiązek zbiórki przez system kaucyjny powinien być wprowadzony nie wcześniej niż od 1 stycznia 2026 r., a i w tym przypadku powinno się przyjąć możliwość hybrydowej realizacji zbiórki w roku 2026, czyli zarówno w systemie kaucyjnym jak i poprzez organizacje odzysku - mówi.

Jego zdaniem za bardzo ważne należy również uznać wprowadzenie zmian w zapisanych w załączniku do ustawy poziomach zbiórki dla opakowań objętych systemem kaucyjnym.

- Żaden system nie osiąga swojej 100% wydajność w pierwszych latach funkcjonowania. Doświadczenia z innych krajów pokazują, że w pierwszym roku wydajność systemu wynosi ok. 60%. Zakładając, że zbiórka poprzez system kaucyjny będzie możliwa od 1 stycznia 2026, należy wyznaczyć poziomy zbiórki jednorazowych opakowań po napojach nie wyższe niż zapisane w ustawie SUP czyli 77% aż do roku 2029 włącznie. Konsekwencją w/w zmian powinno być też wykreślenie poziomów realizacji w roku 2025 obowiązku selektywnej zbiórki dla puszek metalowych o pojemności do 1l oraz butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l., a w następnych latach znaczące jej zmniejszenie w stosunku do proponowanych obecnie - tłumaczy.

 - Bez wprowadzenia do ustawy proponowanych zmian stwarza ona realne ryzyko obciążenia polskiej branży napojowej wysokimi karami w postaci opłat produktowych z tytułu braku realizacji zbiórki opakowań i odpadów opakowaniowych w systemie kaucyjnym, mimo, że to nie branża napojowa jest odpowiedzialna za powstałe opóźnienie i jego konsekwencje dla uruchomienia systemu kaucyjnego w Polsce - dodaje.

Projekt ustawy wymaga poprawek

Andrzej Gantner zauważa, że projekt wymaga innych, równie ważnych poprawek, między innymi takich jak:

·       zwolnienie kaucji na opakowania jednorazowe z podatku VAT, gdyż mimo zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska w dalszym ciągu jest ona obciążona tym podatkiem, co spowoduje olbrzymie problemy rozliczeniowe po stronie sklepów detalicznych i znaczące zwiększenie kosztów systemu.

·       zmiany miejsce poboru kaucji, które obecnie zapisano wyłącznie od użytkownika końcowego, a powinno być na każdym etapie obrotu produktem, co zagwarantuje prawidłowego funkcjonowania systemu kaucyjnego, podobnie jak to funkcjonuje w innych krajach oraz w obecnym systemie kaucyjnym dla szklanych butelek wielokrotnego użytku zapewniając szczelność systemu i jego prawidłowe funkcjonowanie.

·       zapewnienie odpowiedniego okresu przejściowego na wyprzedaż przez wprowadzających zapasów opakowań oraz produktów w opakowaniach nieobjętych nowym systemem kaucyjnym – tj. takich, na których nie naniesiono oznaczeń nowego systemu kaucyjnego (butelki plastikowe, puszki metalowe) oraz zapasów produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku (szklane butelki) na których nie naniesiono oznaczeń nowego systemu kaucyjnego, co pozwoli na uniknięcie zniszczenia istotnych ilości pełnowartościowych napojów – będzie przeciwdziałać marnowaniu żywności.