Lewiatan o płacy minimalnej w 2015 roku

Choć w ostatnim czasie można obserwować pozytywne sygnały z gospodarki i rynku pracy, to jednak podstawy ożywienia są jeszcze ciągle kruche. Świadczyć może o tym chociażby istotne zmniejszenie wskaźnika koniunktury PMI za czerwiec. W takich warunkach należy ostrożnie podejmować decyzje, które mogą mieć wpływ na zmniejszenie lub osłabienie tempa wzrostu zatrudnienia.
Z analizy kształtowania się poziomu wynagrodzeń w Polsce, w tym płacy minimalnej w relacji do produktywności pracy i poziomu zatrudnienia wynikają następujące wnioski:

1. Wpływ wynagrodzenia minimalnego za pracę na zatrudnienie na podstawie relacji płacy minimalnej do wynagrodzenia przeciętnego ma charakter hiperboliczny. Istnieje punkt przegięcia krzywej, który wyznacza optymalny poziom płacy minimalnej poniżej którego zatrudnienie rośnie, a po przekroczeniu którego spada. Szacuje się ten poziom w granicach 40%-41%. Relacja płacy minimalnej do przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej rośnie systematycznie od lat z 36% w 2006 r. do ok. 45% w 2014 r. Oznacza to, że zmiany wynagrodzenia minimalnego w Polsce następują w tempie szybszym niż zmiany wynagrodzenia przeciętnego, a wzrosty te mają negatywny wpływ na poziom zatrudnienia. Relacja płacy minimalnej do prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2015 r. wyniesie 44,1% wg propozycji pracodawców (1731 zł), 45,8% wg propozycji związków zawodowych (1797 zł) oraz 44,6% wg propozycji rządu (1750 zł).

2. Istnieją mniejsze szanse pozostania w zatrudnieniu osób, których wynagrodzenia będą musiały zostać podniesione wraz ze wzrostem płacy minimalnej. Ryzyko utraty pracy dla takich osób wzrasta ponad dwuipółkrotnie w porównaniu do osoby, u której nie ma takiej konieczności. Warto podkreślić, że grupa, która tego ryzyka doświadcza, będzie tym mniejsza im mniejszy będzie wzrost płacy minimalnej.

3. Szczególnie wrażliwe na skokowe podniesienie płacy minimalnej są przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników. Zgodnie z danymi GUS w 2012 r. wynagrodzenia w mikropodmiotach były mniejsze o blisko 1400 zł brutto od tego dla firm zatrudniających co najmniej 10 pracowników. Liczba zatrudnionych w takich firmach wyniosła niemal 3,5 mln osób. Płaca minimalna stanowiła blisko 71% przeciętnego wynagrodzenia w tych przedsiębiorstwach. Można wnioskować na tej podstawie, że znaczna część tam zatrudnionych pracowała za płacę o zbliżonej wartości do płacy minimalnej i nadmierne jej podniesienie może spowodować redukcję zatrudnienia lub przesunięcie ich do szarej strefy.